Waterloket

Rijk, waterschappen, provincies en gemeenten hebben elk hun eigen taak in het waterbeheer. Samen wordt gewerkt aan schoon en veilig water.

Rijk

Het Rijk maakt het waterbeleid op hoofdlijnen en is verantwoordelijk voor het operationele beheer van de zogenaamde 'rijkswateren'. Dit beheer is ondergebracht bij Rijkswaterstaat. Kijk voor meer informatie op de website van Rijkswaterstaat.

Provincie

De provincie zorgt dat we droge voeten houden, dat er voldoende schoon drinkwater is en natuurgebieden niet verdrogen. Economische en ecologische ontwikkelingen moeten hand in hand gaan.

Waterschap

De gemeente Utrechtse Heuvelrug ligt in het beheersgebied van twee waterschappen: Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden en Waterschap Vallei en Veluwe. De waterschappen dragen zorg voor een goede waterbeheersing in het gebied en zijn verantwoordelijk voor de waterkwantiteit, waterkwaliteit, zuiveringsbeheer, waterkeringenbeheer en vaarwegbeheer. De werkzaamheden die het waterschap uitvoert worden betaald uit de waterschapsbelasting.

Gemeente

De gemeente is verantwoordelijk voor de inzameling en het transport van afvalwater dat afkomstig is van huizen en bedrijven. Huiseigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor de aansluiting tot aan de perceelgrens. Vanaf de perceelgrens neemt de gemeente de verantwoordelijkheid over. De gemeente is ook verantwoordelijk voor de zorg voor het overtollige regenwater en grondwater. De gemeente is het eerste aanspreekpunt voor inwoners bij grondwaterproblemen. De gemeente heeft ook een rol in het beheer van de kwaliteit van het grondwater.

Inwoners

Ook de inwoners van onze gemeente hebben verantwoordelijkheden in het waterbeheer.

Riolering

De gemeente is verantwoordelijk voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het hoofdrioolstelsel (inclusief gemalen, pompen en bergbezinkbassins). Als eigenaar van een woning of bouwwerk, bent u verantwoordelijk voor de aanleg en het onderhoud van de aansluiting op dit stelsel. U kunt helpen verstoppingen in het riool te voorkomen.

Grondwater

Als eigenaar van een woning bent u zelf verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen tegen grondwateroverlast op eigen terrein.

Drinkwaterbedrijf

Drinkwater is gezuiverd grondwater of water uit de grote rivieren. Het water wat wij gebruiken, wordt geleverd door Vitens.

Omgevingsdienst Regio Utrecht

De omgevingsdienst Regio Utrecht behandelt en beoordeelt meldingen en aanvragen voor vergunningen voor het lozen van afvalwater op het openbare riool. De omgevingsdienst houdt hier vervolgens ook toezicht op. Dat betekent in de praktijk het monitoren en onderzoeken van de kwaliteit en de hoeveelheid van het afvalwater, onder meer door het nemen van monsters.

Het rioleringsbeleid van de gemeente ligt vast in het Gemeentelijk Rioleringsplan, vastgesteld door de gemeenteraad. In het wettelijk verplichte rioleringsplan laten wij zien welke aanpassingen nodig zijn in het watersysteem voor de toekomst.

Ook u kunt bijdragen aan het goed functioneren van het watersysteem en voorkomen van problemen:

• Gooi afval in de prullenbak in plaats van op straat. Afval dat in water en straatputten terecht komt, verstopt riolering en duikers. Duikers zijn buizen in de grond die watergangen met elkaar verbinden. Bovendien kunnen vogels en vissen gewond en verstrikt raken
• Voorkom verstoppingen van het riool. Spoel geen spullen door de wc of de gootsteen die daar niet thuishoren. Denk bijvoorbeeld aan:
  • schoonmaakdoekjesvochtig
  • toiletpapier
  • (frituur)vet
  • maandverband
  • tampons
  • condooms
  • medicijnen
  • kattenbakgrit
  • Kijk op de pagina niet in het riool voor meer informatie
• Leg uw tuin niet vol met stenen. Gras en perken zorgen ervoor dat water in de grond kan zakken. Tegels en dergelijke verhinderen dit en zorgen voor een versnelde afvoer naar lagere plekken. Dit kan de straat zijn, de tuin van de buren, maar ook kelders en woonkamers
• Vang water van het dak op in een regenton. Dit water kunt u ook gebruiken voor het sproeien van de tuin. Ook uw ramen maakt u er streeploos mee schoon. Zorg er wel voor dat uw regenton niet helemaal gevuld is, anders loopt deze over bij een hevige bui
• Gebruik minder drinkwater in huis:
  • maak gebruik van een spaarknop bij het doortrekken van de wc
  • zet douche en kraan minder hard aan (de hoofdkraan minder ver open zetten bespaart al veel water)
  • maak gebruik van kortere/zuinigere wasprogramma's op uw wasmachine
• Minder watergebruik leidt tot minder huishoudelijk afvalwater. Zo raakt het het riool minder snel vol als tegelijkertijd regenwater in het riool terecht komt. Bovendien bespaart u tientallen tot honderden euro's per jaar wanneer u uw waterverbruik vermindert
• Zorg voor een goed functionerende inpandige riolering en rioolhuisaansluiting, vooral in ondergrondse ruimtes zoals een kelder of een souterrain
• Zorg dat de vloeren, muren en doorvoeren van kabels en leidingen in uw kelder of souterrain waterdicht zijn

Heeft u wateroverlast in uw kelder of kruipruimte? Misschien komt er grondwater binnen via de muren of via de vloer. Of misschien lekt er een waterleiding.

Kelder of kruipruimte

Het is belangrijk om te achterhalen wat de oorzaak is, zodat de juiste maatregelen getroffen kunnen worden. De huiseigenaar is zelf verantwoordelijk voor het waterdicht maken van een ondergrondse verblijfruimte, zoals een kelder of kruipruimte, om te voorkomen dat er grondwater (of regenwater) kan binnendringen.

Kruipruimtes hoeven niet waterdicht te zijn. In de meeste kruipruimtes kan er water in komen te staan. Houd hiermee rekening bij het opslaan van spullen. Als een vochtige kruipruimte heel diep is, bijvoorbeeld een meter of meer, dan kunt u deze het beste aanvullen met een laag zand of schelpen. Ook ventileren is belangrijk. De huiseigenaar is ook verantwoordelijk voor het goed functioneren van de huisaansluiting naar het riool.

Wateroverlast in de kelder of kruipruimte kan ook ontstaan als u hier een aansluitpunt heeft dat lager ligt dan het straatniveau. En dat rechtstreeks op het gemeenteriool is aangesloten (bijvoorbeeld een doucheputje, wc, gootsteen of schrobputje). Als het hard regent kan het gemeenteriool vol komen te staan. Er kan dan water omhoog komen bij uw aansluitpunt. U bent zelf verantwoordelijk voor het nemen van de juiste maatregelen binnenshuis. Bijvoorbeeld het aanbrengen van een pompje en/of een terugslagklep. Een loodgieter kan uw huisaansluitingen controleren en advies geven.

Over het algemeen bent u zelf verantwoordelijk voor het oplossen van het probleem. Huiseigenaren met een kelder of kruipruimte onder hun huis, moeten er zelf voor zorgen dat deze ruimte droog blijft.

Tuin

Door een hoge grondwaterstand of hevige regenval kan water in de tuin blijven staan. Vaak liggen achtertuinen laag. Dit water kan ook ondergrondse ruimtes, zoals een kelder of souterrain binnendringen. Hiervoor is de huiseigenaar zelf verantwoordelijk. Ophogen van de tuin, grondverbetering waardoor water beter kan wegstromen of aanleg van drainage zijn mogelijke oplossingen. Buiten de perceelgrens (in de openbare ruimte) is de gemeente verantwoordelijk.

Wateroverlast kunt u online doorgeven. Of door te bellen met 0343 56 56 00. Als er mensen in gevaar zijn of dreigen te komen door de wateroverlast, bel dan 112.

Wilt u weten hoe u uw huis droog houdt? Bekijk de animatie van Rioned: Hoe hou ik het regenwater buiten.

Meer informatie vindt u op www.riool.info. Bekijk ook de folder 'Wateroverlast in of rond uw huis'.

Na regenval kan er water op straat, fietspad of voetpad blijven staan. Dit komt meestal door slechte, verzakte bestrating of door slechte afwatering (bijvoorbeeld verstopte kolken).

Als het water pas na een tijdje wegstroomt, was er waarschijnlijk te veel regenwater. Dit is helaas niet altijd te voorkomen, want het rioolsysteem is niet berekend op heel hevige buien.

Blijft het water langer staan, dan is er waarschijnlijk een straatkolk verstopt. Wij vragen u om hiervan een melding openbare ruimte te maken. De gemeente zal de verstopping dan zo snel mogelijk verhelpen.

Een rioolaansluiting vraagt u aan via de pagina rioolaansluiting aanvragen.

U kunt merken dat het riool verstopt zit als er water omhoog komt in bijvoorbeeld een toilet, doucheafvoer, gootsteenafvoer of schrobputje. Vooral laaggelegen ruimtes, zoals kelders en souterrains, hebben hier last van.

Er hoeft trouwens geen sprake te zijn van een verstopping. Als het hard regent kan het gemeenteriool vol komen te staan. Dan kan er ook water omhoog komen bij uw aansluitpunt. U bent zelf verantwoordelijk voor het nemen van de juiste maatregelen binnenshuis. Een maatregel om dit tegen te gaan kan zijn het aanbrengen van een pompje en/of een terugslagklep. Een loodgieter kan uw huisaansluitingen controleren en advies geven.

Regelmatig krijgt de gemeente meldingen van verstopte riolering. Daarom leggen wij uit wat u kunt doen als uw riolering verstopt is.

Telefonisch of via de website een verstopping melden

Is de riolering van uw woning verstopt of werkt de rioolpomp niet? Bel dan: 0343 56 56 00. Dit nummer is 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar. Op onze website staat meer informatie: https://www.heuvelrug.nl/rioolverstopping. Via een link op deze pagina kunt u ook rechtstreeks een melding doorgeven. 

Laat ons eerst kijken

Wij controleren de aansluiting op de erfgrens en ontstoppen deze gratis als de verstopping op gemeentelijk terrein zit. Zit het probleem op eigen terrein? Dan moet u deze zelf door een bedrijf laten oplossen. De kosten zijn in dit geval ook voor u.

Let op: schakelt u bij een rioolverstopping eerst zelf een rioolbedrijf in, zonder dit vooraf bij ons te melden en zit het probleem op gemeentelijk terrein? In dat geval vergoeden wij de door u gemaakte kosten niet.

Elke straatkolk heeft een afsluitklepje bij de ingang, zodat er geen open verbinding is tussen het riool en de straat. Als dit zogenaamde ‘stankklepje’ niet goed werkt, kan het gebeuren dat u op straat een rioollucht ruikt.

De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van het riool en de kolken. Vaak is het goed bevestigen van het klepje of een ander klepje terugplaatsen voldoende om het probleem op te lossen. Ruikt u nog steeds een rioollucht in de openbare ruimte? Geef dit dan online aan ons door.

Rioolgemalen transporteren het afvalwater. In de totale keten van het verzamelen en transporten van afvalwater spelen rioolgemalen een belangrijke rol.

Een rioolgemaal staat op het laagste punt in een bemalingsgebied. Het pompt het afvalwater verder over een lange afstand of naar een hoger gelegen gebied. Uiteindelijk gaat het afvalwater vanuit een eindgemaal, dat het water uit meerdere gebieden verzamelt, naar een rioolwaterzuiveringsinstallatie (RWZI). Voor het transport van afvalwater van en naar de rioolgemalen ligt ondergronds een uitgebreid netwerk van riolen en persleidingen.

Een rioolgemaal bestaat meestal uit:

• een ontvangstkelder
• een besturingsgebouwtje of (groene) besturingskast
• één of meerdere pompen

De pompen in een gemaal worden bijna altijd elektrisch aangedreven. Gemeente Utrechtse Heuvelrug is onderverdeeld in bemalingsgebieden met elk een gebiedsgemaal. In totaal zijn dat er ongeveer 40. Sommige staan in fraaie gebouwen. Maar het merendeel zijn ook vele ‘’onopvallende’’, kleine gemalen. In totaal zijn er in onze gemeente ongeveer 740 gemalen.

Hoofdpost (regelsysteem gemalen)

Tegenwoordig kunnen de meeste gemalen op afstand bediend worden. Daarnaast worden ze door telemetrie bewaakt. Hierbij controleert een computer op een centrale post de werking van de gemalen. Dit voorkomt dat veel storingen onopgemerkt blijven of niet zichtbaar worden. Ook kan de computer adviezen geven over preventief onderhoud. De gemeente Utrechtse Heuvelrug bewaakt en analyseert deze hoofdpost volledig in eigen beheer.

Installaties en renovaties

Gemalen bevatten elektrische en mechanische installaties. Om deze installaties in topvorm te houden investeert onze gemeente periodiek in renovaties. Zo blijven de gemalen up-to-date. De elektrische installatie van een gemaal gaat ongeveer vijftien jaar mee. De mechanische installatie ongeveer dertig jaar. Na zo’n lange periode is het moeilijk om aan de juiste vervangende onderdelen te komen. Geheel vervangen en aanpassen naar een moderne installatie is dan een alternatief. Bij zo’n totale renovatie worden alle facetten van het gemaal onder de loep genomen. Zo nodig worden ze gerepareerd of vervangen.

Duurzaamheid

In het renovatieproces staat duurzaamheid voorop. Dat betekent hergebruik van materialen en vermindering van het energieverbruik. De grootste energieverbruikers in een gemaal zijn de pompen. Met een aantal maatregelen, zoals energiezuinige motoren, kan ongeveer 10 tot 20 procent aan energie worden bespaard. Uiteindelijk zal 90 procent van de hoofdgemalen energiezuinige hoogrendementsmotoren hebben. Dit levert een forse kostenbesparing op. En bovendien een flinke verlaging in de uitstoot van CO2.

Ongemerkt

De omgeving merkt trouwens bijna niets van een gemaalrenovatie. De inzameling en het transport van afvalwater blijft steeds gewaarborgd. Bewoners moeten ongestoord hun toilet kunnen blijven doorspoelen. Er wordt dan een tijdelijke pompinstallatie geïnstalleerd. Die neemt de functie van het gemaal tijdens de renovatie over.

Als u problemen heeft met het riool en er staat een gemaal bij u in de buurt kunt u het beste eerst gaan kijken of de rode lamp op de besturingskast brand. Dan is er een storing in het gemaal. Wij verzoeken u in dat geval de storing te melden bij de gemeente, zodat de storing kan worden verholpen.

Ontbreekt de rode lamp op het gemaal en heeft u problemen met de afvoer van de riolering, neemt u dan ook eerst contact op met de gemeente voordat u zelf verder stappen onderneemt.

U kunt een melding online doorgeven als:

• de rode lamp op een gemaal brandt
• er een storing is in het gemaal waardoor het afvalwater niet meer wordt afgevoerd

De gemeente stelt direct een onderzoek in naar de oorzaak van de storing en verhelpt het probleem met het gemaal.

Soms ziet u vissen aan het wateroppervlak naar adem happen. Er zit dan weinig zuurstof in het water. Als het zuurstofgehalte erg laag wordt, kunnen vissen sterven.

Ziet u meerdere vissen in het water naar zuurstof happen en/of dood in het water liggen? Neem dan contact op met de gemeente. Dode dieren moeten namelijk om gezondheidsredenen zo snel mogelijk verwijderd worden. Vissen in ademnood worden zoveel mogelijk door specialisten meegenomen. Als het mogelijk is worden ze ergens anders uitgezet.

Een laag zuurstofgehalte kan verschillende oorzaken hebben:

• De baggerlaag verbruikt veel zuurstof
• Het is een warme dag, waardoor de temperatuur van het water stijgt en het water minder zuurstof bevat. Dit komt vooral voor in wateren die minder diep zijn
• Het heeft hard geregend en de riolering loost het water via een zogenaamde overstort in het oppervlaktewater. Het rioolwater is warmer dan het oppervlaktewater en bevat minder zuurstof

De gemeente en het waterschap proberen zuurstofverminderde of -loze situaties uiteraard zoveel mogelijk te voorkomen. Zo wordt het oppervlaktewater doorgespoeld met vers water. Er worden buffersystemen/maatregelen in het riool aangebracht of toegepast zodat het riool zo min mogelijk tot overstort komt.

Om de grondwaterstand te meten heeft de gemeente een grondwatermeetnet ingericht. Twee keer per jaar wordt het gemeten grondwater uitgelezen. Wilt u weten hoe hoog het grondwater bij u in de buurt staat dan kunt u contact opnemen met de gemeente.

Wat doet de gemeente?

De gemeente heeft de zorgplicht voor het grondwater. Dit houdt in dat de gemeente in het openbaar gebied maatregelen moet treffen om structurele grondwateroverlast zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken. Deze zorgplicht heeft het karakter van een inspanningsverplichting. Dit houdt in dat de gemeente alleen maatregelen in de openbare ruimte hoeft te treffen als er sprake is van structurele grondwateroverlast en alleen als dit doelmatig is.

Waar bent u zelf verantwoordelijk voor?

De gemeente treft alleen maatregelen in de openbare ruimte. Particulieren (zoals huiseigenaren) zijn zelf verantwoordelijk voor het treffen van maatregelen tegen grondwaterproblemen op hun eigen terrein/perceel. Dit geldt ook voor lekkende kelders en voor bijvoorbeeld begane vloeren die niet dampdicht zijn. Ondergrondse gebruiksruimtes van panden, zoals een kelder of een souterrain, moeten volgens de bouwregelgeving waterdicht zijn. Als dat niet het geval is, is er sprake van een bouwkundig probleem waarvoor de eigenaar verantwoordelijk is. Eventuele bouwtechnische aanpassingen om grondwaterproblemen tegen te gaan, zijn dan ook voor uw eigen rekening.

Bij overlast door een te hoge grondwaterstand kunt u een aantal maatregelen (laten) uitvoeren. Denk hierbij aan het waterdicht maken van uw vloer, het opvullen van de kruipruimte of het aanleggen van een drainage in uw tuin. Ook is het belangrijk om uw woning en kruipruimte goed te ventileren.

Wat kunt u doen om grondwaterproblemen te voorkomen?

Hoge/lage grondwaterstand

Als het grondwater te hoog staat, kan dit overlast geven. Denk bijvoorbeeld aan water in uw kruipruimte of kelder en vochtproblemen in uw woning. Ook kan uw tuin drassig raken. Een (te) lage grondwaterstand kan ook problemen geven.

Oorzaken problemen thuis

De drie belangrijkste oorzaken van de vochtproblemen in huis zijn vaak: te weinig ventilatie, lekke riolen of regenpijpen of een te hoge grondwaterstand. Ventileren kan heel gemakkelijk door één keer per dag de ramen even open te zetten. Dit is belangrijk om het vocht in huis, van het koken of wassen, te verdrijven. Ook het met het ventileren van de kruipruimte kunt u soms een muffe lucht in huis voorkomen. Door een lekke regenpijp kan vocht door de buitenmuur naar binnen komen. Daarnaast kan ook het riool in uw huis lekken of verstopt zijn. Dit zorgt ook voor vochtoverlast. Schakel een installateur in als u dit soort problemen hebt.

Grondwater in de kruipruimte

Grondwater in de kruipruimte hoeft geen probleem te zijn, immers de kruipruimte heeft geen functie. Maar als gevolg van het water in de kruipruimte kunnen er wel problemen in de woning ontstaan. Als u grondwater in de kruipruimte hebt en daarvan hinder ondervindt (bijvoorbeeld vocht in de muren) adviseren wij u om de situatie bij uw woning door een adviesbureau te laten onderzoeken. Een oplossing kan zijn om gaten en kieren in de begane grondvloer te dichten en het kruipluik vochtdicht te maken. Hiermee voorkomt u dat vochtige lucht vanuit de kruipruimte naar de woonruimte stroomt. Een andere oplossing kan zijn om te diepe kruipruimten op te hogen/vullen met goed doorlatend materiaal. Het effect is dat het grondwater minder goed kan optrekken.

Ook kan het een oplossing zijn om een drainage in uw tuin of onder uw woning aan te leggen. Deze drainage dient u, indien mogelijk af te voeren naar het oppervlaktewater (sloot).

Water wegpompen

Wij adviseren u om het grondwater niet uit uw kruipruimte weg te pompen. Dat is slechts een tijdelijke oplossing waardoor schade aan uw woning en omliggende gebouwen kan ontstaan. Voor het onttrekken van grondwater heeft u een vergunning van het Waterschap nodig.

Extra tips

Op de websites van de twee Waterschappen die actief zijn in onze gemeente vindt u tips wat u nog meer kunt doen om grondwaterlast te voorkomen of te verhelpen. Kijk op  https://www.hdsr.nl/werk/grondwateroverlast en https://www.vallei-veluwe.nl/actueel/nieuwsberichten/hoog-water/lokaal-wateroverlast.